PRZESTRZEŃ PERIPERSONALNA W JASKINIACH NEOLITYCZNYCH
Jednym z wielkich wyzwań nie tylko archeologii i antropologii, lecz również performatyki jest interpretacja wizerunków zwierząt, które nasi przodkowie zaczęli umieszczać na skałach trzydzieści tysięcy lat temu. Wszystkie ambitne próby wyjaśnienia tych przedstawień – od hipotezy magii zwierzęcej po szamańską – wzbudzały i wciąż wzbudzają gorące spory. Jak dotąd żadna teoria nie została zaakceptowana przez
- Published in PAPERS
TEATR UBOGI NA WYSPIE BALI
Wayang kulit to teatr jednego lalkarza, dalanga. Spełnia też wszystkie kryteria teatru ubogiego, sformułowane przez Ludwika Flaszena w głośnym artykule „Dziady”, „Kordian”, „Akropolis” w Teatrze 13 Rzędów, opublikowanym po raz pierwszy na łamach „Pamiętnika Teatralnego” nr 3 w roku 1964. Przedstawienia wayang kulit budowane są na zasadzie ścisłej samowystarczalności. Jest to teatr rytualny i podczas
- Published in PAPERS
VOODOO IN ATLANTA
Staging Aristophanes today, on the example of Thesmophoriazusae [transl. Urszula Tempska] It is fall 2005, in Atlanta, Ga., in the southern United States. A student at the prestigious Oglethorpe University sits down at the computer and types as follows: “Dear Professor, I regret to inform you that I will be unable to participate in this
- Published in PAPERS
SZEKSPIR NIEWPÓŁCZESNY
albo Wiele hałasu o nic [„Teatr” 4, 2011, s. 47-49] Jan Kott, publikując w połowie lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia zbiór esejów pod znamiennym tytułem Szekspir współczesny, sprowokował rewolucję w teatrze. W serii błyskotliwych analiz ukazał zaskakującą aktualność najważniejszych sztuk Szekspira, inicjując istną eksplozję nowatorskich i często znakomitych inscenizacji. Do współpracy zaprosił go sam Peter Brook.
- Published in PAPERS
MANKIND: PERFORMANS METATEATRALNY
Nowe badania nad rekonstrukcjami performansów późnego średniowiecza ujawniają zadziwiające bogactwo i różnorodność strategii performatywnych wynalezionych przez ówczesnych twórców widowisk. Scenariusze tych performansów, ocalone zwykle tylko w jednej kopii, zachowały wiele szczegółowych wskazówek i sugestii dla wykonawców. Każdy z tych tekstów stanowi zarazem świadectwo wyjątkowego zdarzenia teatralnego. Dzieje teatru późnośredniowiecznej Anglii to raczej „dzieje teatrów”. Przedstawienia
- Published in PAPERS
Swiadectwa performansów wczesnej Anglii. Zle Quarto Hamleta
(W: Agata Adamiecka-Sitek, Dorota Buchwald, Dariusz Kosiński (red.), Ustanawianie historii (Nowe historie 1), Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2010, s. 219-227) Świadectwa performansów wczesnej Anglii. Złe Quarto Hamleta Wczesna Anglia Terminy „średniowiecze” i „renesans”, choć wciąż użyteczne, narzucają jednak na dzieje teatru w Anglii sztuczny podział. Sugerują istnienie dwóch wyraźnie odrębnych fenomenów kulturowych. Nowe badania
- Published in PAPERS
W POSZUKIWANIU KORZENI XX-WIECZNYCH REFORM TEATRALNYCH
Performanse średniowiecznego mnicha [w: GEST I SŁOWO, pod. red. Ks. Helmuta J. Sobeczko i Zbigniewa W. Solskiego, Opole 2009] Dzieje literatury angielskiej rozpoczynają się w drugiej połowie VII wieku od performansu niepiśmiennego pasterza. Wspomina o tym wydarzeniu tylko jeden autor, sławny z zamiłowania do cudów. Żadne świadectwo archeologiczne, ani inny tekst, nie potwierdza istnienia pasterza.
- Published in PAPERS
SZTUKA PERFORMANSU ŚREDNIOWIECZNYCH PARAFIAN
Zwrot performatywny w naukach historycznych [w:] S. Bednarek, K. Łukasiewicz (red.), O kulturze i jej poznawaniu. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Pietraszce, Silesia, Wrocław, s. 142-152. Zwrot performatywny w zachodniej humanistyce dokonał się w latach 1960. i 1970. Kategorię „kultura” zaczęto wówczas pojmować jako zbiór praktyk określających zachowania i postawy zarówno grup ludzkich, jak też jednostek.
- Published in PAPERS
BODY AND VOICE PERFORMANCES IN THE ELIZABETHAN THEATRE
The Elizabethan theatre has always been perceived as dominated by poets and text. This opinion, however, has been challenged by recent performance studies. Shakespeare and his fellow writers composed scripts with specific actors in mind, and the plays actually performed on stage were quite different from the long, literary texts later printed in editions of
- Published in PAPERS
AKTOR JAKO AUTOR: PERFORMANSE CIAŁA I GŁOSU W TEATRZE ELŻBIETAŃSKIM
[„Dialog” 11, s. 5-13] Teatr Szekspirowski wiązać się zwykło z dominacją tekstu i poety. Badania nad rekonstrukcją przedstawień elżbietańskich unicestwiły ten stereotyp. Szekspir i jego koledzy pisali scenariusze teatralne dla konkretnych aktorów, różniące się niekiedy zasadniczo od dłuższych tekstów literackich drukowanych później w kolejnych edycjach „dzieł zebranych”. W teatrze od poety ważniejszy był często błazen.
- Published in PAPERS