1. RZYM JAKO TEATR 1.1. TEATR ULICZNY 1. 28 listopada 167 roku p.n.e. otwarto w Rzymie wszystkie świątynie. Ich wnętrza wypełniono girlandami i kadzidłami. Na Forum Romanum, w Cyrku Wielkim (Circus Maximus) i wzdłuż Świętej Drogi (Via Sacra) ustawiono podwyższenia, na których od wczesnych godzin rannych tłoczyli się widzowie w odświętnych, śnieżnobiałych szatach. Liczni urzędnicy

Rozdział II TEATR ŚMIERCI 2.1. POPULUS BELLICOSUS 1. Rzymianie, lud wojowniczy (populus bellicosus), zabijali nie tylko na wojnach. Mord był ich ulubionym widowiskiem. Na Forum Romanum, w amfiteatrach i cyrkach, a także w wielu innych miejscach urządzano krwawe jatki, podczas których na masową wręcz skalę pozbawiano życia ludzi i zwierzęta. Pod koniec Republiki prywatne początkowo

3. IGRZYSKA 3.1. LUDI JAKO OBRZĘD 1. Ludi scaenici – teatralne igrzyska lub przedstawienia – nigdy nie istniały samodzielnie. Zostały włączone do programu innych, zwykle wcześniejszych uroczystości religijnych, czy to publicznych, czy prywatnych. Za najstarsze, bo powstałe jeszcze w epoce królów, pod koniec VI wieku p.n.e., uchodziły ludi Romani. Przez dwa i pół stulecia ich

TEATR JAKO RZYM 4.1. TEATR BEZ TEATRU 1. W greckich częściach Italii kamienne teatry pojawiły się już w V i IV wieku p.n.e. Najwcześniej na Sycylii: w Syrakuzach stały teatr istniał najpóźniej od V wieku p.n.e. (tzw. „teatr wielki”), „teatr archaiczny” na wzgórzu Temenite datuje się nawet na VII wiek, teatry w miejscowościach Monte Iato,

5. DRAMAT 5.1. HISTORIA 5.1.1. Źródła antyczne 1. Sztuka aktora fascynowała Rzymian tak bardzo, że poświęcili jej wiele tekstów. Na początku I wieku p.n.e. największy antyczny aktor Kwintus Roscjusz napisał traktat porównujący sztukę mówcy ze sztuką aktora. Zaginięcie tego dzieła to niepowetowana strata. Wiele szczegółów na temat pracy aktora nad rolą przekazał w listach i

6. ATELLANA 6.1. HISTORIA W roku 313 p.n.e. Rzymianie podporządkowali sobie oskijskie miasto Atella, leżące na południe od Rzymu, między Neapolem i Kapuą. Już w roku następnym droga Appijska (via Appia) połączyła kraj Osków z Rzymem, co zapewne zwiększyło intensywność wzajemnych kontaktów (zob. rozdz. 7.1.6. Wątki rzymskie: Via Appia). Atella musiała mieć wówczas jakieś szczególne

7. MIM 7.1. HISTORIA 7.1.1. Od mimesis do ludus 1. W czasach antycznych termin „mim” miał znaczenie równie konkretne co dzisiaj, choć odmienne. Współczesny mim nie posługuje słowem mówionym, a tylko gestem i mimiką. Starożytni Grecy i Rzymianie mimem nazywali nie tylko wykonawcę popularnych widowisk farsowych, ale także sztuki, w których taki artysta występował sam,

7.2. MIM JAKO AKTOR 7.2.1. Główne terminy Archimimus           Nie wiadomo co dokładnie ten termin oznaczał. Z pewnością nie był to główny aktor w zespole, być może określano tak po prostu mima zawodowego. W inskrypcji z czasów Marka Aureliusza CIL 6.1063 Lucilius Marcianus określony został jako archimimus, a z kolei w CIL 6.1064 – jako

8. PANTOMIMA 8.1. HISTORIA 8.1.1. Istota sztuki pantomima 1.       Lukian z Samosat w rozdziale 17 dialogu O tańcu (Περί ορχήσεως, Perí orchếseōs) opisuje tańczących w milczeniu Hindusów. Wstawali przed świtem i witali Heliosa, boga Słońce, przyjmując w ciszy taneczne pozycje i naśladując taniec boga. Podobnie wieczorem żegnali Słońce. Taniec, obrzęd i modlitwa stanowiły zatem jedność.

8.2. RZEMIOSŁO   8.2.1. Wysokie kwalifikacje   Starożytni autorzy podkreślali wysoki poziom sztuki pantomima. Nie każdy mógł sprostać tym wymaganiom. Lukian (De saltatione 81) stwierdzał bez ogródek, że dobry tancerz winien być doskonały pod każdym względem. Powtarzał też często, podobnie jak później Libanios, że adept tej trudnej sztuki od najmłodszych lat musi trenować zarówno swoje